„ I rozproszył ich Pan stamtąd po całej ziemi, i przestali budować miasto. Dlatego nazwano je Babel, bo tam pomieszał Pan język całej ziemi i rozproszył ich stamtąd po całej powierzchni ziemi” (Rdz 11, 8-9)

Historia wieży Babel jest mocno związana z wcześniejszym potopem, który przeżyli Noe z żoną i ich synowie Jafet, Sem i Cham z żonami. Ich długowieczność sprawiła, że u schyłku życia Noego żył już Abraham jako dziesiąte pokolenie - miał 46 lat, gdy Pan pokazał swą moc zbuntowanym mieszkańcom miasta Babel (hbr. rozproszenie) nazywanego po akadyjsku Babilim a po grecku Babilon. Pokolenia te były świadkami tych wydarzeń.

Nemrod, prawnuk Noego i wnuk Chama, gromadził wokół siebie ludzi jemu podobnych i zakładał miasta, najpier Babel na równinie Synear (Sumer) nad Eufratem a potem m.in. Niniwę na północy nad Tygrysem i sąsiednie Kalach noszące dziś nazwę Nemrod. Stworzył pierwsze państwo. Stał się pierwszym królem. Ale Nemrod nie czcił Pana. Jego zwolennicy budowali wieżę, której szczyt miał sięgać nieba: „mówili jeden do drugiego: chodźcie, wyrabiajmy cegłę i wypalajmy ją w ogniu! I używali cegły zamiast kamienia, a smoły zamiast zaprawy” (Rdz 11, 3). Józef Flawiusz, żydowski historyk żyjący w I wieku, w swoim dziele „Dawne dzieje Izraela” tłumaczy to chęcią uniknięcia skutków ponownego potopu. Dlatego cegły nie suszyli cegieł na słońcu a wypalali i nie używali zwykłej zaprawy a smołę. Nemrod chciał w ten sposób pokazać, że człowiek może dorównać Bogu. Wymyślił ze swoimi zwolennikami, że jest im potrzebne imię, które ich zjednoczy. Być może było to jego własne imię. Tym samym porzucili Imię Boga. Józef Flawiusz wyjaśnia, że Nemrod wmówił ludziom, by swojej pomyślności nie uznawali za dar Boga, ale za zdobycz własnej dzielności. Wzywał do budowania miast, sprzeciwiając się rozchodzeniu się ludzi po ziemi i czynienia jej sobie poddaną - jak nakazał Bóg (Rdz 1, 28). Wieża, symbol ich pychy, miała zapewne kształ zigguratu popularnego w Mezopotamii. Jej wysokość nie jest znana.

W tym czasie „Cała ziemia miała jeden język i jednakowe słowa” (Rdz 11, 1). Przez wieki była to zagadkowa informacja trudna do wyobrażenia. Kiedy jednak w XVIII wieku Wiliam Jones, brytyjski sędzia w Kalkucie, znający grekę i łacinę, z nudów uczył się starożytnego sanskrytu odkrył ze zdumieniem jak bardzo te trzy języki są strukturalnie do siebie podobne. Z czasem w językoznawstwie pojawiła się teoria języka praindoeuropejskiego, który dał początek większości języków świata. Być może to był ten język, którym mówiła „cała ziemia”.... Wg tradycji żydowskiej był to hebrajski.

Ostatecznie, w wyniku interwencji Boga pycha ludzi została unicestwiona poprzez pomnożenie języków i brak możliwości komunikowania się. Ludzie się rozeszli. Wtedy też na wezwanie Boga wyruszył z Ur Chaldejskiego Abram z ojcem Terachem i bratankiem Lotem. Udali się na północ do Haranu, a po śmierci Teracha do Kanaanu, ziemi którą obiecał Abramowi Bóg, nazywając go Abrahamem.

„Wielki Babilon” w Księdze Objawieniu Jana to imię wielkiej nierządnicy: matki wszetecznic i obrzydliwości ziemi (Obj 17, 3). Wielki Babilon pojawia się bowiem w dziejach ludzkości nie tylko na równinie Synear w Mezopotamii. Wiele razy ludzie czcili imiona swoich wodzów zamiast Imię Boga, wiele razy do Boga obracali się plecami i budowali swoje wieże Babel, wykazując się niezwykłą wiedzą, pomysłowością, przebiegłością i zaangażowaniem - jak ludzie Nemroda. Dzięki takim jak oni mamy bombowce, armaty, rakiety samonaprowadzające, miny przeciwpiechotne i niekończący się płacz cierpiących. To także oni przynieśli złudne przekonanie o własnej wyższości równającej ich z Bogiem, wywracające system Bożych wartości. Mamy pozór samowystarczalności.

Warto pomyśleć, czy moje poglądy są stałe, czy ulegają powolnej zmianie wg podszeptów Nemroda - kimkolwiek by Nemrod dziś nie był. Może właśnie zdaję sobie sprawę, że buduję z nim wieżę Babel przeciwko Bogu. Może unikając jednego totalitaryzmu ulegam drugiemu? Może odrzucając jedną ideologię daję się pochłonąć innej?

Ani Nemrod, ani inny budowniczy swojej wieży Babel, nie zyskał imienia, które by zagroziło Bogu. Ani nie sprawił, by było czczone przez pomieszane języki. Ani nie wdarł się do nieba. Za to Bóg zszedł na ziemię, uniżył się, wyparł się samego siebie i stał człowiekiem posłusznym do śmierci, i to do śmierci krzyżowej. „Dlatego też Bóg wielce go wywyższył i obdarzył go imieniem, które jest ponad wszelkie imię, aby na imię Jezusa zginało się wszelkie kolano na niebie i na ziemi, i pod ziemią i aby wszelki język wyznawał, że Jezus Chrystus jest Panem, ku chwale Boga Ojca” (Flp 2, 9-11). Taki jest nasz Król!

arak

*

Rdz 10: (8.) A Kusz zrodził Nemroda, który był pierwszym mocarzem na ziemi. (9) Był on dzielnym myśliwym przed Panem. Dlatego mówi się: Dzielny myśliwy przed Panem jak Nemrod. (10) A zaczątkiem jego królestwa był Babilon, Erech, Akkad i Kalne w kraju Synear. (11) Z tego kraju wyruszył do Asyrii i zbudował Niniwę i Rechowot-Ir, i Kalach (12) oraz Resen, wielkie miasto między Niniwą a Kalach.

Rdz 11: (1) Cała ziemia miała jeden język i jednakowe słowa. (2) Podczas swojej wędrówki ze wschodu znaleźli równinę w kraju Synear i tam się osiedlili. (3) I mówili jeden do drugiego: Nuże, wyrabiajmy cegłę i wypalajmy ją w ogniu! I używali cegły zamiast kamienia, a smoły zamiast zaprawy. (4) Potem rzekli: Nuże, zbudujmy sobie miasto i wieżę, której szczyt sięgałby aż do nieba, i uczyńmy sobie imię, abyśmy nie rozproszyli się po całej ziemi! (5) Wtedy zstąpił Pan, aby zobaczyć miasto i wieżę, które budowali ludzie. (6) I rzekł Pan: Oto jeden lud i wszyscy mają jeden język, a to dopiero początek ich dzieła. Teraz już dla nich nic nie będzie niemożliwe, cokolwiek zamierzą uczynić. (7) Przeto zstąpmy tam i pomieszajmy ich język, aby nikt nie rozumiał języka drugiego! (8.) I rozproszył ich Pan stamtąd po całej ziemi, i przestali budować miasto. (9) Dlatego nazwano je Babel, bo tam pomieszał Pan język całej ziemi i rozproszył ich stamtąd po całej powierzchni ziemi.